استراتژی فعالیت های نمایشگاهی در توسعه صادرات غیر نفتی
پیشینه صنعت نمایشگاه بازرگانی به قصد بازاریابی به قرن پیش از میلاد باز می گردد. نخستین نمایشگاه در جهان حدود 3500 سال پیش به وسیله دریانوردان فینیقی برگزار گردید و پس از آنها رومیان باستان اولین قومی بودند که اقدام به تاسیس و برگزاری نمایشگاه های بین المللی و بازرگانی نمودند.
در سال 1952 و پس از جنگ جهانی دوم اتحادیه بین المللی نمایشگاه ها (UFI) شکل گرفت. در ایران نیز نمایشگاه بین المللی تهران به صورت رسمی از سال 1351 کار خود را آغاز نمود. با توسعه و شکوفایی صنعت، برپایی نمایشگاه ها بویژه نمایشگاه های بین المللی از موقعیتی ممتاز برخوردار شدند. داد و ستد در گذشته دور به صورت تهاتری یعنی مبادله کالا با کالاو در ابتدایی ترین شکل ممکن صورت می گرفت. با اختراع پول که بعنوان معیاری برای [رایکانس | غرفه سازی، غرفه نمایشگاهی، ساخت غرفه، غرفه ساز، دکوراسیون داخلی، طراحی غرفه] سنجش ارزش کالاها و خدمات پا به میدان گذاشت. داد و ستد به مراتب آسانتر شد و در عین حال رونق بیشتری گرفت و با گرم شدن بازار معاملات فروشندگان بتدریج به این فکر افتادند که کالاهای خود را در محلی مشخص عرضه نمایند و در معرض دید خریداران قرار دهند و از همین جا بود که هسته مرکزی تشکیل نمایشگاه ها بنیان نهاده شد. از همان زمان نیز ارایه تکنیک ها و پدیده های جدید، تکامل تدریجی افکار بازدید کنندگان را باعث خواهد شد و نه تنها در تقویت فرهنگ جامعه موثرند بلکه در آفرینش فرهنگ های جدید نیز خواهند توانست نقشی سازنده ایفا کنند
مسئله برخورد عرضه و تقاضا مطرح بود و سیاست اقتصادی فروشندگان و خریداران ایجاب می کرد که ارائه کنندگان کالاها تشخیص دهند که تجمع چند نفر از آنها در یک نقطه که بالطبع با تنوع کالاهای عرضه شده همراه خواهد بود مشتریان بیشتری را بسویشان خواهد کشید و در مقابل خریداران نیز اینگونه تصور نمایند که در یک بازار بزرگ با توجه به فروشندگان متعدد کالاهای بهتر و ارزانتر را بدست خواهند آورد.
تشکیل اینگونه بازارها که بعدها به بازارهای مکاره معروف شدند. سالها و قرنها ادامه یافت. تا اینکه در اواخر قرن نوزدهم و همگام با پیشرفت بشر در همه زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بازارهای مکاره نیز بتدریج تکامل یافته تر شد و بصورت محلی، منطقه ای، بین قاره ای و بالاخره جهانی خودنمایی نمود. این سیر تکاملی تا آنجا پیشرفت که در حال حاضر کشورها متناسب با موقعیت های اقتصادی خود مکان های بزرگ و زیبایی را به برگزاری نمایشگاه های بین المللی اختصاص داده اند.
امروزه کارشناسان اعتقاد دارند که یکی از بهترین نمونه های تبلیغات در راستای معرفی یک کالا با کیفیت برتر برگزاری و یا حضور در نمایشگاه های بین المللی می باشد. از سوی دیگر تشکیل چنین نمایشگاه هایی منجر به افزایش دانش و شناخت بازدید کنندگان شده و در حقیقت اینگونه رویدادها بویژه در قرن حاضر باعث می شود جوامعی غنی تر بوجود آیند زیرا ارائه تکنیک ها و پدیده های جدید، تکامل تدریجی افکار بازدید کنندگان را باعث خواهد شد [رایکانس | غرفه سازی، غرفه نمایشگاهی، ساخت غرفه، غرفه ساز، دکوراسیون داخلی، طراحی غرفه] و نه تنها در تقویت فرهنگ جامعه موثرترند بلکه در آفرینش فرهنگ های جدید نیز خواهند توانست نقشی سازنده را ایفا نمایند. بر اساس بررسی های بعمل آمده، نمایشگاه ها (اعم از تخصصی و عمومی) از موثرترین ابزار های بازاریابی محسوب می شوند و چنانچه برپایی آنها با برنامه ریزی و تدارک قبلی انجام گیرد می توانند در توسعه صادرات نقش زیادی داشته باشند. اما تجربه سال های اخیر در کشور نشان داده است که تعدادی از صادر کنندگان یا واحدهای تولیدی به رغم هزینه های هنگفتی که بر پایی نمایشگاه هایی خارجی در برداشته است از فرصت های بدست آمده استفاده نکرده اند. عواملی که موجب این کار شده اند. عبارتند از:
- عدم آشنایی با خصوصیات اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی کشور محل بر پایی نمایشگاه
- عدم شناسایی یا انجام ملاقات های سازنده تجاری با خریداران بالقوه طی برپایی نمایشگاه
- عدم اطلاع رسانی و انجام تبلیغات در رسانه های گروهی جهت جلب بازدید کنندگان
- عدم استفاده از افراد متخصص و آشنا با زبان محلی
- عدم انتخاب مکان مناسب به منظور برگزاری نمایشگاه اختصاصی
- عدم انتخاب زمان مناسب
بطور کلی عوامل متعددی در موفق نبودن نمایشگاه های بازرگانی دخالت دارند. که در ادامه بحث به برخی دیگر از عوامل مهم خواهیم پرداخت.
اثرات اقتصادی نمایشگاه های بین المللی بازرگانی:
افزایش حجم مبادلات بازرگانی خارجی:
بدون تردید تشکیل نمایشگاه های بین المللی بازرگانی به عنوان عامل مهم برقراری ارتباط نزدیکتر میان بازارهای جهانی به توسعه به توسعه بازرگانی کشورهایی که در برپایی یک نمایشگاه بین المللی با یکدیگر مشارکت می کنند کمک شایان توجهی می نماید. اینگونه نمایشگاه ها بویژه از دیدگاه صادرات کالاهای غیر نفتی بهترین فرصت ها را برای تولید کنندگان داخلی فراهم می آوردند تا کالاهای مختلف خود را به بازدیدکنندگان و خریداران بالقوه و بالفعل بشناسانند و برای این کالاها به بهترین طریق ممکن بازاریابی نمایند و به این طریق بازار فروش خود را توسعه دهند.
همکاری های اقتصادی:
از نتایج بسیار مهم دیگر برگزاری نمایشگاه های بین المللی بازرگانی، عقد قراردادهای عمده و انجام سرمایه گذاری های مشترک بین کشور میزبان و دیگر کشورهای شرکت کننده است که در مقیاس قابل توجهی به روابط بازرگانی خارجی کشور تاثیری مثبت می گذارد.
بالا رفتن سطح تولیدات و ازدیار درآمد عمومی:
نمایشگاه های بین المللی بازرگانی در بالا رفتن سطح تولیدات و ازدیار درآمد عمومی که از نتایج جنبی آن است نقش ویژه ای را بازی می کنند. سرمایه گذاری های مشترکی که در طول برگزاری نمایشگاه های بین المللی صورت می پذیرد آغازی است برای بوجود آمدن واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ در داخل کشور که طبعا اشتغال بیشتر و درآمد افزونتر را برای مردم بومی با خود به ارمغان خواهد آورد. از سوی دیگر، با توجه به مکانیسم عرضه و تقاضا، ازدیاد کارگاه های تولیدی فعال در زمینه های مختلف در برقراری نظام اقتصادی کشور و تثبیت و تحکیم هر چه بیشتر این نظام نیز تاثیر بسزایی بر جا خواهد گذاشت و نوسانات احتمالی در این خصوص را متعادل خواهد نمود. متقاضیان صادرات کالاهای غیر نفتی بطور مداوم و مستمر باید در جریان اخرین تحولات بازارهای بین المللی قرار گیرند و روند فعالیت های صادراتی خود را در چارچوب اطلاعات کسب شده تصحیح کنند
ایجاد رقابت های سالم داخلی و بین المللی:
مشارکت در نمایشگاه های بین المللی که در آن کلیه صاحبان صنایع و موسسات صادراتی کشورها در یکجا جمع می شوند تا صنایع و کالاهای خود را در معرض دیدار عموم قرار دهند و هم چنین واحدهای تولیدی آخرین دست آوردهای صنعتی و سنتی خود را به نمایش می گذارند. نوعی رقابت را بین تولیدکنندگان بوجود می آورد و آنها را تشویق می کند با توجه به تکنولوژی مدرن کشورها و استانداردهای بین المللی به منظور تولید بیشتر و بالابردن کیفیت کالاها، کار خود را گسترش بیشتری دهند و این یکی از عوامل بوجود آمدن کارگاه های متعدد تولیدی است که در نتیجه آن در ایجاد رقابت های سالم در بازارهای داخلی و بین المللی موثر واقع می شود. بدین ترتیب مشارکت در نمایشگاه جهانی و یا برگزاری نمایشگاه های اختصاصی در کشورهایی که مستعد برای خرید کالاهای مخصوص چه صنعتی و چه سنتی باشند ضروری است زیرا این کار خود یک نوع تبلیغ موثر در معرفی کالاها به شمار می رود.
مبادله اطلاعات و دانش فنی:
امروزه نمایشگاه های بین المللی اهداف وسیع تری را دنبال می نمایند و تنها به برآوردن نیاز مصرف کنندگان و مبادلات کالا و خدمات محدود نمی کردند. بلکه اینگونه رویدادها محل مبادله اطلاعات و دانش و آشنایی با تکنیک و قدرت و حجم و تنوع تولیدات کشورهای مختلف جهان می باشند و فرصتی را فراهم می آورند تا امکانات پیشرفت های دنیا و سهم هر کشور در تکوین این پیشرفت ها در معرض دید و آگاهی عموم قرار گیرد.
انتقال تکنولوژی:
شاید به جرات بتوان ادعا کرد که مشارکت در نمایشگاه های بین المللی، بویژه نمایشگاه های بین المللی تخصصی یکی از عوامل مهم انتقال تکنولوژی به صنعتگران مستعد کشور ماست زیرا که:
- کشورهای صنعتی معمولا از نمایش آخرین تکنیک های پیشرفته جهانی در نمایشگاه های بین المللی کشورهای در حال توسعه و جهان شود خود داری می نمایند.
- اینگونه تکنیک ها در دیگر کشور های پیشرفته به نمایش در می آیند.
- قدرت برتر صنعتی خود را به رخ رقبای هم سطح خود می کشند.
- میدان مناسبی برای رقابت های تکنولوژیک بوجود می آیند
- نمایشگاه مهمترین عامل ارتباطات بین المللی:
دهه نود، دهه ارتباطات نامیده شده بود و اکنون پیشرفت های چشم گیر در زمینه ارتباطات بین المللی با استفاده از وسایل مدرن از مشخصه های قرن بیست و یکم می باشد. در چنین دوران تعیین کننده ای، کشورها هر چقدر هم که پیشرفته باشند بدون برقراری ارتباط با کشورهای دیگر نخواهند توانست حتی موجودیت خود را حفظ نمایند.
در اقتصاد نیز ارتباطات نقشی بسیار تعیین کننده دارد. یک کشور خریدار بدون آگاهی از دست آوردهای کشور دیگر قادر به خرید آنها نخواهد بود. در شرایط کنونی، ارتباطات حاکمیتی نسبتا مطلق
در حال حاضر نمایشگاه های بین المللی به عنوان دگرگون کننده تجارت جهانی عمل می کنند و موقعیت ممتازی را در صحنه بین المللی بدست آورده اند
بر روابط اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد و این واقعیت به عنوان یک اصل اساسی توسط کشورها پذیرفته شده است. در این خصوص می توان ادعا نمود که نمایشگاه ها و بویژه نمایشگاه های بین المللی تخصصی یکی از عوامل مهم ارتباطات بین کشورها است. با حضور در یک نمایشگاه بین المللی به سهولت می توان برای کالاهای مورد نظر به بازاریابی پرداخت و تکنولوژی های پیشرفته جهانی را معامله کرد.
البته لازم به ذکر است که نتایج یک نمایشگاه موفق در دراز مدت نمودار می شود یعنی اینکه با آشنایی یک خریدار و یک فروشنده که از وسیله ارتباطی نمایشگاه ها سود برده اند بین طرفین سال های متمادی خرید و فروش صورت می گیرد. و صادرات یک یا چند نوع کالا طی چندین سال ممکن است نتیجه آشنایی چندین خریدار و فروشنده در یک نمایشگاه بین المللی باشد.
نمایشگاه های بین المللی مهم ترین بازوی صادرات کالاهای غیر نفتی:
تردیدی نیست که برای توسعه صادرات کالاهای غیر نفتی ضروری است فعالیت های چند بعدی و دور بردی از قبیل انجام مطالعات عمیق در اقتصاد بین المللی روند توسعه تجارت بین کشورها شناسایی اقتصادهای موازی و مکمل شناخت بازاریابی صادراتی و معرفی این بازارها به صادرکنندگان بالقوه و بالفعل ارایه آمار و ارقام و گزارشات تحلیلی و برپایی کنفرانس ها و سمینارهای تخصصی باید به طور دقیق صورت گیرد. به طوریکه متقاضیان صادرات کالاهای غیر نفتی بطور مداوم و مستمر در جریان آخرین تحولات بازارهای بین المللی قرار گیرند و روند فعالیت های صادراتی خود را در چهارچوب اطلاعات کسب شده تصحیح کنند و از این طریق به توسعه کمی وکیفی صادرات دست یابند ولی با همه این تفاسیر باید گفت نمایشگاه ها و مشارکت در نمایشگاه های بین المللی تخصصی متناسب با کالاهای صادراتی کشور براحتی می توانیم از یک ابزار بسیار موثر توسعه صادرات بهره مند شویم و به نسبت بزرگی یا کوچیکی آن نمایشگاه و قدرت اقتصادی کشور میزبان و توانایی خرید مردم آن کشور درهر مرحله به افزایش پتانسیل صادراتی اقدام نماییم و پس از چند سال رقم صادرات کل کشور را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم. بدیهی است که مشارکت در یک نمایشگاه بین المللی و یا برگزاری یک نمایشگاه اختصاصی زمانی با موفقیت روبرو خواهد شد که کلیه فعالیت های تحقیقاتی و انتشاراتی فوق الذکر را گذشته از روند عمومی آن که برای تکمیل نمودن فعالیت های صادراتی و روشن کردن افکار شرکت کنندگان انجام می شود در نمایشگاه ها نیز بگونه ای زیر بنایی و بنیادی بکار گیریم.
راه مذکور را کشورهای دیگر در چند دهه اخیر طی کرده اند به طوریکه در حال حاضر نمایشگاه های بین المللی به عنوان دگرگون کننده تجارت جهانی عمل نموده و موقعیت ممتازی را در صحنه بین المللی به دست آورده اند. بخشی از این موقعیت به دلیل اهمیتی است که اقتصاد اینگونه کشورها برای نمایشگاه های بین المللی قایلند و بخشی دیگر این حقیقت را ثابت می کند که چنانچه از نمایشگاه ها به بهترین طریق ممکن بهره برداری شود. به عنوان موثرترین وسایل بازاریابی میتوان عالیترین نتایج را از برگزاری آنها بدست آورد. بدین ترتیب ملاحظه می گردد که مشارکت صحیح در نمایشگاه های بین المللی، نتایج ذیل را برای شرکت کنندگان به ارمغان خواهد آورد:
1- کالاهای صادراتی کشور به معرض دید بازدیدکنندگان قرار می گیرد.
2- با توجه به بالا بودن نرخ ارز، مشارکت در یک نمایشگاه بین المللی و در یک غرفه دسته جمعی که به صورت باز طراحی شده است به نفع شرکت کنندگان می باشد.
3- مشارکت در یک نمایشگاه جهانی بهترین فرصت را به دست شرکت کنندگان میدهد تا از آن طریق کالاهای خود را در عرصه رقابت های بین المللی محک بزنند.
4- براساس بررسی های به عمل آمده، نمایشگاه(اعم از تخصصی و عمومی ) از موثرترین ابزارهای بازاریابی محسوب مس شوند.در یک نمایشگاه بین المللی فرصت بررسی بازار بدست می آید.
5- با ارایه نمونه ای از یک تولید جدید در نمایشگاه شرایط مناسبی برای شناساندن آن به بازدیدکنندگانی که به غرفه مراجعه می کنند فراهم می آید و ممکن است در میان بازدیدکنندگان رقبایی نیز وجود داشته باشند ولی به هر حال این کاری است که به خطر آن می ارزد.
6- مشارکت در نمایشگاه های بین المللی یکی از موثرترین وسیله نفوذ در بازارهای جهانی است و حداکثر موسساتی که علاقه مند به دست آوردن بازارهای کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان می باشند از این روش پیروی می نمایند.
7- حضور رسانه های گروهی در نمایشگاه (رادیو، تلویزیون، و روزنامه های اقتصادی ) به شرکت کنندگان فرصت می دهد از این رسانه ها به بهترین طریق ممکن استفاده نمایند.
8- در نمایشگاه های بین المللی می توان با خریداران بالقوه و مهم به صورت ریشه ای و اصولی مذاکره کرد.با توجه به تعداد زیاد بازدیدکنندگانی که از غرفه ها بازدید می نمایند و برای اولین بار با کالاهای جدید روبرو می شوند. با کمی دقت و توجه، هر شرکت کننده باهوشی می تواند تقاضاهای بالقوه آینده را برای تولیداتش افزایش دهد.
نمایشگاه یک محیط آزاد و در عین حال بی طرف است. در یک نمایشگاه بین المللی، خریدار و فروشنده در محیطی بدور از دغدغه های اداری با یکدیگر مذاکره می کنند و به نتایج شایان توجهی دست می یابند که در نهایت به عقد قرار داد های کلان منتهی می شود.
نمایشگاه های کدام کشورها را باید انتخاب کرد
در شرایط کنونی و با توجه به افزایش نرخ ارز که بالطبع انتخاب نمایشگاه های دقیق را می طلبد. در انتخاب نمایشگاه های بین المللی و کشورهایی که در آنها می توان نمایشگاه های اختصاصی بگزار نمود باید دقت کافی صورت گیرد. با توجه به این اصل و در شرایط کنونی کشورها و نمایشگاه های ذیل از اولویت برخوردارند:
1- مشارکت در نمایشگاه های بین المللی تخصصی در برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس و شمال آفریقا با عرضه کالاهایی نظیر مواد غذایی، گیاهان دارویی، سنگ و مصالح ساختمانی، کامپیوتر، تجهیزات و ارایه خدمات نفت و گاز، تجهیزات بیمارستانی، دارویی و دندانپزشکی.
2- مشارکت در نمایشگاه های بین المللی کالاهای مصرفی برخی از کشورهای اروپایی نظیر آلمان، ایتالیا، مجارستان، رومانی، لهستان، چک و اسلوواک و یونان بویژه در زمینه محصولات صنایع دستی، فرش دستباف، مواد غذایی و قطعات خودرو.
3- جلوگیری از برگزاری نمایشگاه های اختصاصی با حق فروش.
در خاتمه نتایج حاصل از برگزاری نمایشگاه های اختصاصی و مشارکت در نمایشگاه های بین المللی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
الف- شناساندن پیشرفت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و هنری به جهانیان
ب- بررسی امکانات سرمایه گذاری های مشترک
ج- بوجود آوردن امکانات لازم برای انجام مبادلات و عقد قراردادها برای فروش تولیدات صنعتی و سنتی کشور
د- نمایش قدرت تولیدی کشور به کمک ارایه نمونه های تولیدات صنعتی
ه- شناسایی بازارهای مختلف جهان و معرفی این بازارها به تولیدکنندگان و صادر کنندگان کشور
و- آشنایی با تکنیک های مدرن دیگر کشورهای شرکت کننده
ز- توسعه همکاری های لازم در زمینه های تبادلات فنی، علمی و تکنولوژیکی
ح- بازاریابی وسیع برای کالاهای صادراتی کشور
نویسنده:دکتر محمود حق وردی
کارشناس نمایشگاه های خارجی و مدرس دانشگاه
#کلمات کلیدی:
غرفه سازی، غرفه سازی در نمایشگاه، غرفه سازی نمایشگاهی، غرفه سازی نمایشگاه، طراحی غرفه، طراحی غرفه نمایشگاهی، غرفه نمایشگاهی، شرکت طراحی غرفه، شرکت طراحی داخلی، ساخت غرفه، ساخت غرفه نمایشگاهی، تجهیزات نمایشگاهی، اجاره تجهیزات نمایشگاهی، غرفه آرایی، خدمات نمایشگاهی، نمایشگاه بین المللی، اجرای غرفه نمایشگاهی، غرفه سازی ارزان، غرفه سازی در تهران، غرفه سازی شهرستان